Margaretha Maatje Kole-Zweedijk

&nbsp; Levensverhaal van Margaretha Maatje Kole-Zweedijk <br /> Op 1 december 1927 werd Margaretha Maatje Zweedijk geboren op&nbsp;Marktveld 20 te Kloetinge als oudste dochter van Matheus Jacob &nbsp;Zweedijk en Adriana van de Repe. Op 4 maart 1930 werd het gezin&nbsp;verblijdt met nog een dochter, Neeltje Cornelia. Haar vader was een&nbsp;zorgzame, lieve en zachtaardige man. Haar moeder had een sterk&nbsp;karakter en droeg tot haar 18e jaar de Zeeuwse klederdracht. Ze vond&nbsp;het verschrikkelijk om tijdens perioden van rouw zwarte dracht te&nbsp;dragen. Ze herinnerde haar eigen moeder altijd in het zwart, er was&nbsp;in haar beleving altijd wel iemand om voor te rouwen zo schrijft mijn<br /> moeder over haar ouders in haar levensboek. <br /> De vroegste herinneringen van mijn moeder gaan terug naar toen ze&nbsp;vier jaar was en naar de kleuterschool ging. Het was een gezellig&nbsp;schooltje waar de moeder leuke dingen maakte, spelletjes deed en&nbsp;samen zong met haar klasgenootjes. In moeders jeugd was er nog&nbsp;televisie of radio waar veel naar geluisterd werd. Ze speelden dan&nbsp;ook vaak spelletjes, zoals domino, dammen of Pim-Pam-Pet. <br /> In 1934, inmiddels verhuisd, woonde het gezin Zweedijk in de&nbsp;Adriaan Pauwstraat 55 te Delft. Moeder ging hier naar de lagere&nbsp;school, de Prins Willem Barentz School, ze zat er op gymnastiek en&nbsp;haalde er haar zwemdiploma A. Moeder was linkshandig en dat werd&nbsp;niet geaccepteerd dus leerde ze rechts schrijven. Het voordeel was&nbsp;dat ze later zowel links als rechts veel dingen samen kon doen.&nbsp;Moeder had mooi, dik en lang bruin haar. Toen ze haar twee lange&nbsp;vlechten af liet knippen werden deze verwerkt in de bles (dat is het&nbsp;rolletje op het hoofd van de Zeeuwse klederdracht voor de mensen&nbsp;die dit niet weten) van haar tante San. <br /> In 1939 verhuisde het gezin naar Workum. Haar vader was gevraagd&nbsp;voor de restauratie van de Nederlandse Hervormde kerk en wildedeze opdracht graag &nbsp;uitvoeren. Jan de Meyer, de architect zei altijd&nbsp;tegen haar ouders dat hij zijn dochters moest laten studeren. Dat was&nbsp;niet tegen dovemans oren gezegd. Haar moeder heeft haar beide&nbsp;kinderen altijd gestimuleerd om dit te doen, ook al kostte dit veel&nbsp;geld. Moeder kwam in Workum in de zesde klas van de lagere school.&nbsp;Op die plek staat tegenwoordig het Jopie Huisman Museum. Het was&nbsp;even wennen voor de stadse zusjes in het Friese land. De kinderen<br /> spraken Fries, gelukkig leerden ze het snel en was dit probleem snel&nbsp;opgelost. Vervolgens ging moeder naar de HBS, de Christelijke&nbsp;Kopschool. In de zomer van 1945 ging de school dicht omdat er<br /> gebrek was aan brandstof. In groepjes van vier kregen ze les bij de&nbsp;kinderen thuis. Omdat de Duitsers sport erg belangrijk vonden,&nbsp;kregen ze zwemles in de trekvaart van Workum. In de oorlogsjaren&nbsp;heeft het gezin Zweedijk niet geleden onder voedseltekort. Er was op&nbsp;het platteland in Friesland genoeg eten. Op zondag luisterde het&nbsp;gezin in de oorlog naar Radio Oranje. De radio was verstopt in de&nbsp;rugholte van de divan bij hun thuis. Verschillende evacués uit het&nbsp;Westen werden liefdevol opgevangen bij hen in huis . <br /> In september 1945 ging moeder naar de Christine Hermine School in&nbsp;Zetten. Moeder ging intern in het internaat wonen en heeft daar&nbsp;prachtige jaren gehad. Het was in die tijd een hele onderneming om&nbsp;van Zetten weer in Workum te komen met openbaar vervoer. Ze&nbsp;kwam alleen met de Kerst-, Paas- en grote vakanties naar huis. Over&nbsp;de opleiding tot huishoudkundige, N19, werd in bepaalde kringen&nbsp;laagdunkend gedacht. ‘Spinazie Academie’ was een term die ze niet&nbsp;kon waarderen. Ze behaalde haar eerste lesbevoegdheid in 1947. Als&nbsp;praktijkopdracht liep ze stage op vier boerderijen. <br /> Er volgden weer twee jaren in Zetten en moeder haalde op 6 mei&nbsp;1949 het diploma ‘De Akte van Bekwaamheid voor&nbsp;Nijverheidsonderwijs N 19’. Daar heeft ze haar hele leven veel profijt&nbsp;van gehad. Op 12 mei 1950 is ze gaan werken, eerst heeft ze drie&nbsp;dagen per week in Schoondijke lesgegeven, daarnaast gaf ze twee&nbsp;dagen les aan de vakschool in Goes. In 1952 werd ze gevraagd om&nbsp;directrice te worden in Axel, de directrice daar ging trouwen en dan&nbsp;stopte je als vrouw met werken. Je kunt dat in deze tijden niet meer&nbsp;voor stellen. Ik zeg vaak: ‘In die tijd was het bijzonder als je als vrouw<br /> werkte, nu is het bijzonder als je als vrouw niet werkt'. Tijden&nbsp;veranderen. Omdat de school in Axel niet zo groot was werkte ze ook&nbsp;nog een dag in Kruiningen. Later is ze daar volledig gaan werken. <br /> In 1950 heeft ze ook Gerard Kole leren kennen, ze waren op de&nbsp;kermis en hij vroeg aan “haar moeder”: ‘Mag ik met je dochter&nbsp;dansen’. “Moeder”zei toen: ‘ Het is mijn nichtje, vraag het haarzelf&nbsp;maar’. Van het een kwam het ander en op 25 augustus 1955 zijn ze in&nbsp;Axel getrouwd. Op 9 november 1958 werd zoon Thijs geboren en op&nbsp;26 juli 1960 dochter Janny. Moeder was vooruitstrevend, ze bleef&nbsp;werken na haar huwelijk en de geboorte van de kinderen. In 1957&nbsp;belandde vader in het ziekenhuis voor een zware hartoperatie.&nbsp;Spannende tijden waren dat voor haar, gelukkig was de operatie&nbsp;geslaagd maar het werken daarna op kantoor lukte vader niet echt&nbsp;meer. In 1961 werd besloten dat moeder zou blijven werken en vader&nbsp;thuis zou blijven bij de kinderen. Dat was bijzonder, zelfs raar, maar&nbsp;zelf hebben ze er nooit moeite mee gehad en wij wisten op dat&nbsp;moment niet beter. Dat besef komt pas later. Wanneer moeder op&nbsp;school was zorgde er een kindermeisje voor ons. We konden het erg&nbsp;goed met haar vinden. Willie bleef tot we in 1961 naar Kruiningen&nbsp;verhuisden. Moeder kreeg een volle leraressenbaan aan de Prinses&nbsp;Beatrix school en trad op eigen verzoek weer in vaste dienst. <br /> Mijn moeder en haar werk op school. Ze heeft genoten van deze tijd,&nbsp;36 jaar heeft ze in het onderwijs gewerkt. Prachtige jaren waren dat&nbsp;voor haar waarin ze menig meisje heeft geleerd hoe je de&nbsp;huishoudelijke taken uit moet voeren en zo goed voor je gezin kon&nbsp;zorgen. Dat heette toen: ‘Zorg voor woning, kleding en voeding’.&nbsp;Stapels werkstukken nam ze mee naar huis om te corrigeren, ze&nbsp;maakte repetities en examenvragen. Haar motto was altijd: ‘Als je&nbsp;voor een dubbeltje geboren bent, moet je proberen er een kwartje&nbsp;van te maken.’ Ze volgde vele cursussen o.a. de cursus&nbsp;‘Roldoorbreking in het onderwijs’. Sommige leerlingen werkten hier&nbsp;volop aan mee, maar er waren ook meisjes die zich hiertegen&nbsp;verzetten, dat waren voornamelijk de meisjes uit de traditionele&nbsp;gezinnen. Ook de ouders haalde ze over om hun dochters door te&nbsp;laten leren zodat ze later goed voor zichzelf en kun gezinnen konden<br /> zorgen. Onlangs zei ze nog: ‘Ik heb een mooie tijd gehad op school,&nbsp;toen moesten ze nog niet en wilden ze graag naar school, nu is er de&nbsp;plicht en is de motivatie weg’. Ze was een lieve juf maar verlangde&nbsp;ook dat je serieus je best deed op school. Had je een afspraak met&nbsp;juffrouw Kole dan wist je waar je aan toe was. Misschien op het&nbsp;moment zelf dacht een leerling wel eens: ‘Je bekijkt het maar’ of ‘Nu&nbsp;even niet’. Achteraf was de waardering groot, zo blijkt ook deze&nbsp;dagen. <br /> Zowel met oud leerlingen als met oud collega’s had ze tot op hoge&nbsp;leeftijd regelmatig contact, het maakt niet uit waar ze woonden. Op&nbsp;school had ze de bijnaam ‘Skippy’, menigeen zal zich deze naam nog&nbsp;kunnen herinneren als ze aan mevrouw Kole denken. Deze naam had&nbsp;ze te danken aan haar slanke benen en het voorover wiebelen tijdens&nbsp;het lesgeven. Moeder heeft vele hoogtepunten gekend in haar&nbsp;carrière en gewerkt op de scholen in Axel, Schoondijke, Terneuzen,&nbsp;Kruiningen en Tholen, ook was ze bij de opening van de nieuwe&nbsp;school in Axel en Kruiningen. De School in Kruiningen was in 1956<br /> zelfs de modernste van Nederland. Moeder heeft verschillende kookcursussen gegeven, was decaan en&nbsp;had voor iedereen zorg en aandacht. Ze deed haar werk met plezier&nbsp;en passie. In december 1985 is moeder gestopt als lerares. Hoge&nbsp;bloeddruk, de vele veranderingen in het onderwijs, fusies van kleine&nbsp;scholen en lesgeven aan jongens waren voor haar genoeg redenen&nbsp;om het stokje door te geven aan een jonger iemand. Ze heeft er nooit&nbsp;spijt van gehad. Op 29 april 1986 moest ze nog even terugkomen op&nbsp;school met een smoes. De officiële benoeming van Nel Bos tot&nbsp;directrice was reden voor een feestje en daar werd ze voor<br /> uitgenodigd was het verhaal. Ze was totaal overrompeld en blij&nbsp;verrast toen ze zelf in het zonnetje werd gezet. Moeder is benoemd&nbsp;tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Een grote verrassing en een&nbsp;hele eer maar oprecht verdiend. Ze droeg regelmatig de kleine&nbsp;insigne op haar kleding. Ze was er erg trots op. Na het afscheid van&nbsp;school hebben vader en moeder nog tot januari 1987 in Kruiningen&nbsp;gewoond. Aansluitend hebben ze samen nog tien jaar met veel&nbsp;plezier in Kapelle gewoond en samen veel beleefd. Vader is op 10&nbsp;april 1997 overleden. Begin 2000 is moeder toen naar Bolsward&nbsp;verhuist. Eerst heeft ze in het oude Heechhout gewoond en in 2004 is&nbsp;ze naar het nieuwe Heechhout gegaan. ‘Ze kreeg zeshoog een&nbsp;prachtig appartement met het mooiste uitzicht van Bolsward’, zei&nbsp;haar huisarts onlangs nog tegen mij. Tot slot ging ze in oktober 2012&nbsp;naar Woonzorgcentrum Huylckenstein omdat daar meer zorg was. <br /> Moeder en de ramp van 1953: Op de bekende vraag: ‘waar was je op&nbsp;de dag van de watersnoodramp’ het volgende. Mijn moeder was&nbsp;samen met mijn vader op een feest ter gelegenheid van de 15e&nbsp;verjaardag van prinses Beatrix in de Korenbeurs in Kruiningen. Na&nbsp;afloop zouden ze op de fiets naar opoe Zweedijk in Krabbendijke.&nbsp;Vanwege de harde wind namen ze in plaats van de fiets een taxi en&nbsp;kwamen er zodoende goed aan. ’s Nachts luidden de kerkklokken en&nbsp;vader ging op verkenning, toen kwam het besef van een ramp die&nbsp;haar weerga niet zou kennen. De volgende dag kon moeder niet naar&nbsp;Axel, de boot voer niet. Toen ze er later wel kon komen maakten de&nbsp;leerlingen al baby uitzetjes voor jonge moeders. De huishoudschool&nbsp;in Kruiningen werd in de nacht van 1 februari totaal verwoest en&nbsp;evacueerde naar Wemeldinge. In 1954 werd er begonnen met de&nbsp;bouw van een nieuwe school en precies 3 jaar na de ramp, 1 februari&nbsp;1956 vond de verhuizing plaats. Meer dan 1800 mensen zijn er&nbsp;tijdens die ramp verdronken. Daaronder vele bekenden maar onder&nbsp;de slachtoffers was geen directe familie. In ditzelfde jaar verhuisden&nbsp;haar ouders van Workum naar Tholen voor weer een nieuwe&nbsp;restauratieopdracht. <br /> Mijn moeder als moeder: Zoals gezegd hadden Thijs en ik een&nbsp;bijzondere jeugd. Onze moeder werkte en was altijd bezig, actief en&nbsp;behulpzaam. We hadden thuis geen auto dus als we ergens naar toe&nbsp;gingen was dat lopend, op de fiets of met openbaar vervoer. Ze zei&nbsp;altijd: ‘Ik heb nooit auto leren rijden want ik zou voor elke boom&nbsp;stoppen om er achter te kijken, dus dat schiet niet op en daarom ben&nbsp;ik er maar nooit aan begonnen.’ In onze jeugd gingen we wel naar&nbsp;Friesland, logeren bij haar zus in Koudum. Later gingen we met&nbsp;georganiseerde busreizen weg. Vader mocht ook graag reizen en hij&nbsp;zei altijd tegen moeder: ‘Als je thuisblijft ben je toch altijd bezig dus&nbsp;we zoeken iets op waar jij ook iets aan hebt. Geen camping of&nbsp;vakantiepark, dan ben je nog niet vrij.’ Moeder was betrokken bij ons&nbsp;schoolleven maar liet ons vrij in onze keuzes. Zodra het behang&nbsp;versleten was verhuisden we en zo hebben we alle hoeken van&nbsp;Kruiningen wel gezien. We groeiden voorspoedig op en gingen elk&nbsp;onze eigen weg. Thijs is getrouwd met Marleen en heeft twee zonen,&nbsp;Wesley en Davy. Ik woon samen met Henk en wij hebben dochter&nbsp;Vera. Twee kinderen en drie kleinkinderen waar ze trots op was. <br /> Mijn moeder was geen vrouw die klaagde. Ze heeft altijd hard&nbsp;gewerkt voor haar gezin en ervoor gezorgd dat we niets tekort zijn&nbsp;gekomen. Daarnaast was ze ook een moeder die zich hield aan de&nbsp;drie ‘R-en’, Rust, Reinheid en Regelmaat. Voor mij was ze een groot&nbsp;voorbeeld. Ik had een goede band met haar en het was fijn toen ze&nbsp;in 2000 in Bolsward kwam wonen. Voor Thijs lag dat anders, gelukkig&nbsp;was de telefoon er nog en in de beginjaren ging ze regelmatig op&nbsp;bezoek naar Zeeland. In 2010 is ze er voor het laatst op bezoek&nbsp;geweest. Moeder verbleef bij Thijs om de hoek in het&nbsp;verzorgingshuis. Thijs had de auto ter beschikking en bracht haar&nbsp;naar de vele oude bekenden waar ze nog graag een keer op bezoek&nbsp;wilde gaan. Wat heeft ze van die vakantie genoten, ook voor Thijs&nbsp;was ze weer even dichtbij. De laatste jaren heeft ze veel ingeleverd&nbsp;en veel van haar activiteiten moeten stopzetten omdat de&nbsp;gezondheid ieder jaar minder werd. In de familie was ze geliefd en<br /> betrokken, wie kreeg er geen telefoontje of kaart op zijn verjaardag.&nbsp;Ze ging regelmatig op bezoek en kende zodoende ook veel mensen&nbsp;van de koude kant. Als ze op pad ging nam ze vaak haar breiwerkje&nbsp;mee, stilzitten deed ze eigenlijk nooit. Het was dan ook een grote&nbsp;schok toen ze twee jaar geleden tegen me zei: ‘Ik heb genoeg&nbsp;gebreid’ en rigoureus stopte. Ze heeft nooit meer een breinaald&nbsp;aangeraakt Vanaf die tijd lagen haar handen steeds vaker gevouwen&nbsp;in haar schoot en nam ze van steeds meer activiteiten afscheid. De&nbsp;ene keer was het de kerk waar ze niet meer kon komen, dan weer&nbsp;een vereniging waar ze lid van was en zo brandde haar kaarsje steeds&nbsp;zwakker. Op 30 april j.l is haar zus Nel overleden, die al twee&nbsp;kinderen, Theo en Adriana moest missen en kleinzoon Hendrik jr.&nbsp;Vervolgens is ook een derde zoon van haar zus, Hendrik, onlangs op&nbsp;10 mei overleden. Mijn moeder had hier ook veel verdriet van. Op&nbsp;26 mei was ze zo vermoeid dat ze niet meer uit bed kon komen en&nbsp;afgelopen vrijdag 3 juni is ze in het bijzijn van mij, Vera en Henk&nbsp;ingeslapen. <br /> Mijn moeder; nuchter, lief en op de leeftijd van 88 jaar ook heel&nbsp;kwetsbaar. Ze heeft voor ons de boodschap: ‘Wees lief voor elkaar,&nbsp;maak geen oorlog, als je ruzie hebt, spreek het uit en ga eens wat&nbsp;vaker bij elkaar op visite.’ Ze was klaar met haar aardse leven en zag&nbsp;uit naar de mooie bloementuin die haar in de hemel stond op te&nbsp;wachten. <br /> ‘Ik heb een mooi en rijk leven gehad. Het is mooi geweest, ik kan niet&nbsp;meer. Het is goed zo.’ Waren haar laatste woorden. Geschreven door haar dochter Janny &nbsp;